Rode palmolie is een standaard ingrediënt in de Afrikaanse keuken. Vooral in West Afrika wordt in veel gerechten gebruik gemaakt van rode palmolie. Het wordt daar ‘manja’ of ‘zomi’ genoemd. Het is een onmisbaar ingrediënt in veel gerechten, doordat het een prachtige gouden kleur en een rokerige, iets bittere smaak geeft. Hieraan herken je een écht West Afrikaans grerecht meteen.
Ook in de Zuid Amerikaanse keuken en die van Zuid-Oost Azië wordt gebruik gemaakt van palmolie. En niet zonder reden. Naast dat het een unieke, eigen smaak heeft is de olie ook gezonder dan vele andere soorten. Het is een stabiele olie, die pas vloeibaar wordt wanneer het een temperatuur boven de 30 graden bereikt.
Dit is waarom de palmolie die in Nederland koopt hard is, terwijl hij in Afrika vloeibaar is. Een beetje zoals kokosolie, maar met een nóg hoger smeltpunt. Toen we een vriend uit Gambia bij ons uitnodigden moest hij dan ook een paar keer goed nadenken voordat hij de palmolie (die hij in zo’n beetje elk gerecht verwerkte) herkende. Hij had het ’thuis’ nog nooit in vaste vorm gezien!
Hoe de olie wordt gemaakt
Rode palmolie wordt geperst uit het vruchtvlees van de palmvrucht. Het is beduidend anders dan de witte palmolie (of nog erger ‘gehard palmvet’!) die zo slecht is en verwerkt wordt in veel kant-en-klare producten die je vindt in de supermarkt. De rode olie is niet geraffineerd, gebleekt of ontgeurd en is ongehard.
Traditioneel wordt de olie gemaakt door de vruchten van de palmboom te koken in water. Daarna worden de vruchten met een grote vijzel gestampt, zodat de olie vrijkomt. De pulp gaat opnieuw de pan in en wordt ook opnieuw gekookt. De rode palmolie zal dan op het water gaan drijven en wordt uit de pot geschept en verkocht.
Impact op het milieu
De laatste jaren ligt de productie van palmolie zwaar onder vuur, omdat het inmiddels op zo’n grote schaal gebeurt dat het schadelijk is voor het milieu. Vooral palmolie uit Indonesië en Maleisië wordt vaak geproduceerd onder dubieuze omstandigheden. De olie die écht uit Afrika komt is over het algemeen beter van kwaliteit en de productie is minder schadelijk voor het milieu.
Let daarom altijd goed op wanneer je rode palmolie koopt. Er zijn genoeg merken die ‘sustainable’ en zelfs biologisch produceren en via internet is alles tegenwoordig gemakkelijk te vinden en zelfs te bestellen.
Hoe gebruik je rode palmolie?
In West Afrika houden mensen enorm van hun rode palmolie en ze gebruiken dan ook hoeveelheden die ons, ‘Westerlingen’ zouden laten schrikken. Het is niet ongebruikelijk om in een Gambiaans of Senegalees gerecht 2 koppen (toch zeker zo’n 300 ml) rode palmolie te gieten. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan in stoofschotels of soepen.
De eerste keer dat ik dat hoorde dacht ik dat het een fout was. Maar het werd van alle kanten bevestigd: er moet écht zoveel palmolie in!
Eerlijk is eerlijk… als ik zo’n recept tegenkom, gebruik ik altijd véél minder rode palmolie dan aangegeven staat. Hooguit ’n kwart – of zo’n half kopje in totaal. De olie geeft dan alsnog genoeg smaak en kleur aan het gerecht, maar het is niet meer zo’n enorme hoeveelheid.
Je kunt de rode palmolie dus prima gebruiken als smaakmaker, net zoals olijfolie. Giet ’n beetje over gekookte of gegrilde groenten… voeg het toe aan een stoofschotel of soep… of bak er zelfs een stukje vlees in!
Mijn persoonlijke tip: een eitje dat gebakken is in een mengsel van 2/3 zonnebloemolie en 1/3 palmolie smaakt héérlijk, zonder dat de smaak van de palmolie te heftig is!
Rode palmolie kopen
Tegenwoordig kun je de palmolie op veel verschillende plekken kopen. Het meest traditioneel blijft natuurlijk ‘de toko’, en dan met name een Afrikaanse of met in ieder geval een Afrikaanse afdeling. Wij gebruiken zelf vaak rode palmolie van het merk ‘African Beauty’, zoals je kunt zien op de foto.
Ook in reformzaken en online winkels kun je palmolie van goede oorsprong kopen. Vaak zelfs biologisch! Zo verkoopt pit & pit deze onbewerkte en biologische versie en kun je bij Ekoplaza deze duurzame variant vinden.
Recepten met rode palmolie
Zoals eerder gezegd kun je de palmolie verwerken in stoofschotels en soepen. Eén van de lekkerste soepen waar deze olie in gaat is onze okrasoep. Met gezouten vis en cassaveblad of spinazie maak je er een heerlijke soep met duidelijk West-Afrikaans tintje van! – Eet smakelijk!
Social media
Wil je op de hoogte blijven van mijn nieuwe recepten? Volg me dan op FACEBOOK, INSTAGRAM, TIKTOK of PINTEREST. Hier plaats ik leuke updates, nieuwtjes en tips die bij de recepten horen.
Voor de nieuwste video's kun je je gratis abonneren op mijn YOUTUBE kanaal.